Dag 3: Zwavelstokjes, Efteling-pins en Winter Efteling

Vandaag hebben we bijzondere foto’s in petto, waaronder concept arts van het Meisje met de Zwavelstokjes, nemen we kort de zeldzame Efteling-pins onder de loep en blikken we terug met een video op de Winter Efteling in 2000. Blader ook lekker de ‘Wonder’ 1996 eens door. En verder een Vrouwe Goeds van Villa Volta die bepaalde dieren goed zat is…

Wat is de Week van de Nostalgie?

Nu de Efteling door omstandigheden helaas tijdelijk gesloten is, organiseert de Vijf Zintuigen na vele jaren weer ‘De week van de nostalgie’! De Week van de Nostalgie werd zo’n 10 jaar geleden al twee keer eerder door ons georganiseerd tijdens de winterperiode, waarin het park normaal gesproken gesloten was. We zijn voor de gelegenheid opnieuw ons rijke archief ingedoken om een week lang elke dag foto’s en een video uit het verleden van de Efteling en DVZ te plaatsen.

‘De Week van de Nostalgie’… nieuw… eh… oud op de Vijf Zintuigen!

Inhoud

• Vertier Hier!
• Fotogalerij
• Verzamel-items uitgelicht: de eerste Efteling-pins
• Video Winter Efteling 2000
• Pubquiz Puzzel
• Wonder 1996
  
  
  
  
  

---

Vertier Hier!

‘Vertier Hier!’ was de verzamelnaam voor korte stripjes, die door enkele teamleden van De Vijf Zintuigen werden geschreven en getekend. Uiteindelijk zijn er in totaal 40 stripjes gemaakt. Tijdens deze Week van de Nostalgie plaatsen we elke dag één van de klassiekers.

---

Fotogalerij

De Efteling staat nooit stil; er wordt altijd gewerkt, gebouwd, veranderd en verbeterd… dit alles om d’oude pracht te kunnen behouden voor het nageslacht en om het park er nóg mooier uit te laten zien. Hieronder vind je een kleine, willekeurige greep uit ons foto-archief… stappen terug in de tijd. Want… hoe was het ook alweer met de Python in vroegere tijden, de bouw van het Meisje met de Zwavelstokjes?

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

---

Verzamel-items uitgelicht: Efteling-pins en -speldjes

Elke dag van deze Week van de Nostalgie besteden we aandacht aan bijzondere souvenirs. Het is slechts een zéér kleine greep uit de vele soorten souvenirs die het park in de loop der jaren uitbracht. Hierbij kozen we voor het verhaal dat er achter zit… of juist voor de meest zeldzame collector items. Bedoeld voor de échte verzamelaar, of juist voor een ieder die zich wil laten verrassen.

Vandaag richten we ons op de meest bijzondere PINS en SPELDJES die de Efteling ooit uitbracht.
In 2003 introduceerde het park de ‘Efteling PinParade’; vooral in de beginjaren werden met grote regelmaat nieuwe pins uitgebracht die op de achterzijde voorzien worden van een EPP-nummer. Echter, voordat de pins van die serienummer werden voorzien, bestonden er al enkele pins die al eerder waren uitgegeven als souvenir.

De eerste pins

De onder verzamelaars zeer gewilde ‘Lopende Pardoes’ is één van de eerste pins die ooit verscheen (foto 1). Overigens is deze pin twee keer opnieuw geproduceerd, maar wel telkens met een nét iets andere achterkant; zo bestaan er dus de versies met zwarte achterkant, zilveren achterkant en geruite achterkant. De échte verzamelaar wil die natuurlijk alle drie in de collectie hebben…

Voor de RailRunner-actie van de Nederlandse Spoorwegen in 2004 werd een speciale pin van Holle Bolle Gijs uitgebracht, die gratis te verkrijgbaar was met een waardebon voor iedereen die met de NS naar de Efteling afreisde (foto 2).

En dan zijn er nog de ‘Platte Laaf’-pins… een serie van 6 verschillende ovale pins met telkens een andere Laaf er op afgebeeld die uitgegeven zijn halverwege jaren ’90 van de vorige eeuw. Deze kom je nu na al die jaren nog zelden tegen… vooral de zesde pin uit deze serie (‘Laaf 6’, zie foto 2) is moeilijk te vinden.

• 

• 

• 

• 

• 

Toen in 2003 de PinParade nét gestart was, kwam de musical Doornroosje in het Efteling Theater. Ook voor deze gelegenheid bracht het park een pin uit; echter werd deze (al dan niet bewust) zónder EPP-nummer uitgegeven en viel dus buiten de serie. In werkelijkheid waren het zelfs twéé pins met dezelfde afbeelding: een eenvoudige uitgave en een luxere versie… mét flonkerend steentje (foto 3 hierboven). Van deze ‘Doornroosje De Luxe’-pin zijn slechts 250 stuks gemaakt en deze is na al die jaren zéér lastig aan te komen… vooral ook omdat deze pin destijds vooral gekocht is door reguliere musicalbezoekers die de pin leuk vonden.

En wat te denken van de beroemde ‘Kick-of 2004’-pin (foto 4 hierboven). Dit zou een pin geweest zijn die speciaal uitgebracht was voor het personeel ter gelegenheid van het nieuwe Efteling-seizoen 2004. Volgens de geruchten werd deze pin echter afgekeurd omdat de kwaliteit niet goed zou zijn, waarna een medewerker alsnog een kleine graai in de doos had gedaan. Op deze manier zouden er alsnog 15 exemplaren in de roulatie zijn gekomen. Nogmaals, het is een gerucht… maar het zou kunnen. Mócht je de pin in je bezit hebben, ben je één van de weinigen. Overigens werd exact dezelfde afbeelding snel daarna alsnog gebruikt voor een zomerpin met lichtjes er in, samen met een soortgelijke pin met Prinses Pardijn er op.

Maar laten we, voordat we verder gaan, nog even een blik werpen op diverse andere fraaie pins die in de loop der jaren werden uitgebracht:

• 

• 

• 

• 

• 

Personeels-pins

Helaas zijn niet alle pins bedoeld voor de verkoop… dus soms moeten verzamelaars méér moeite doen om de collectie compleet te houden. En héél soms is dat zelfs schier onmogelijk vanwege de minimale oplage. Maar laten we een paar voorbeelden op een rijtje zetten.

Op dit moment zijn de meest bekende personeels-pins die van de sleutel en de schrijvende veer (foto 1 en 2); echter zijn deze op diverse veilingsites nog wel aan te komen. Dat geldt echter in z’n geheel niet voor de pin op foto 3; deze werd zo’n 15 jaar geleden uitgebracht voor de brandweerlieden van de Efteling Bedrijfsbrandweer. Een bijzonder fraaie pin! Zo’n twee jaar geleden verscheen er ook een bijzondere pin voor een selecte groep mensen, namelijk die ooit jarenlang in de Efteling hadden gewerkt en nu als een soort ambassadeur dienen om het park overal in ’the picture’ te zetten. Deze ‘Efteling ambassadeur’-pin (foto 5) is dan ook in een zeer kleine oplage geproduceerd.

En wat te denken van de IAAPA-pin op foto 4: deze werd uitgereikt aan alle genodigden van de IAAPA-bijeenkomst van 2013 in de Efteling. Dus ook voor deze geldt dat slechts een handjevol mensen deze pin in zijn of haar bezit heeft.

• 

• 

• 

• 

• 

Bijzondere gelegenheden of prestaties

Naast de pins die bedoeld zijn voor personen met een bepaalde staat van dienst, worden er ook regelmatig pins gemaakt die dienen als prijs of voor een bijzondere prestatie.

Zo organiseerde de Efteling een soort van wedstrijd in 2014 onder het horecapersoneel, de “Happiness Academy’ om iedereen te motiveren om nóg gastvrijer richting de gast op te treden. Als erkenning kregen de winnaars een speciaal daarvoor geproduceerde pin (foto 1 hieronder). In 2015 werd dit nog eens dunnetjes over gedaan, waarbij dezelfde pin te winnen was, maar dan uiteraard met ‘2015’ er op.
Toen Polles Keuken in 2017 vijf jaar bestond, kreeg ook het personeel aldaar een speciale pin (foto 2).
Personeel in opleiding krijgt sinds kort een pin in de vorm van een uil met daarop ‘Effectief betoveren’ (foto 3).

• 

• 

• 

• 

• 

En dan de pin op foto 4… dat is natuurlijk eigenlijk geen Efteling-pin, maar toch stiekem ook wel! In 2001 werd in het park de met een IAAPA ‘Big E Award’ bekroonde parkshow ‘Efteling On Ice’ opgevoerd. Iedereen die aan deze show mee had geholpen, kreeg van het Engelse gezelschap van Holiday On Ice deze pin uitgereikt.

En natuurlijk mogen we Christien niet vergeten; zij stond vele jaren achter de toonbank in de Loetiek tijdens de PinParadeDagen, om iedereen met een gulle glimlach te voorzien van de nieuwe pins. Ze wordt dan ook niet voor niets het ‘Pinvrouwtje’ genoemd. Toen ze met pensioen ging in 2015 was er voor een zéér select uitgenodigd gezelschap een speciale pin te krijgen; naar verluid was de oplage slechts 25 exemplaren.

Villa Pardoes

De slogan van Villa Pardoes is reeds vele jaren ‘daar vergeet je álles!’. Maar ze zijn gelukkig niet vergeten om ook eigen pins uit te brengen. Echter is er maar één Villa Pardoes-pin daadwerkelijk te koop geweest, namelijk die van het 10-jarig bestaan; de opbrengst daarvan ging ook daadwerkelijk naar de Villa. Voor eigen gebruik en speciale gelegenheden werden echter ook speciale pins ontwikkeld, die maar voor een handjevol mensen beschikbaar worden gesteld.

Voor vrijwilligers die al 5 jaar bereid zijn om belangeloos alle gezinnen een onvergetelijke vakantie te bezorgen, ligt er een hartvormige pin klaar met daarin een 5 (foto 2). Dit geldt ook voor vrijwilligers die reeds 10 jaar klaar staan voor hun medemens, voor hen is er uiteraard een versie met 10 er op (foto 3). En dan is er nog een kleine goudkleurige pin in reliëf, bedoeld voor de directieleden en staf (foto 4).

• 

• 

• 

• 

Broches / speldjes

Voordat de pins uit werden gebracht zoals wij die nu kennen, dus met een scherp pinnetje op de achterzijde met beschermdopje, waren broches en speldjes dé manier om een uitbeelding vast te maken op kleding. Middels een soort veiligheidsspeldje achterop kon het kleinood op worden gespeld. Van Pardoes werden op deze manier een aantal verschillende broches uitgebracht in de loop der jaren, al dan niet in 3D uitgevoerd. Maar lang daarvóór verscheen al een kleine zilveren broche met Kleine Boodschap er op (foto 1).

Eén van de meest recente broches / speldjes is die van het Herautenvaantje, bij de meeste Eftelingliefhebbers over het algemeen wel bekend (zie foto 5 hieronder). Dit speldje werd uitgebracht voor het personeel ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de Efteling in 2012 en heeft de vorm van een goudkleurig trompetje waaraan een stoffen vaandeltje hangt met ’60’ er op en het Efteling-logo. Het vaandeltje is in een serie van vier kleuren te verzamelen, namelijk bruin, groen, blauw en rood. Het goudkleurige vaandel heeft een oplage van 2500 stuks, maar van de andere vier kleuren zijn slechts 250 exemplaren gemaakt!

• 

• 

• 

• 

• 

Steekspeldjes

Heel, héél lang geleden, vooral in de jaren ’60, was het verzamelen van zogenaamde steekspeldjes in Nederland zeer populair. Steekspeldjes zijn langwerpige, dunne spelden van zo’n 4 cm lang waarop aan de bovenzijde een afbeelding is bevestigd, in 2D of 3D uitgevoerd. Nagenoeg alle bedrijfstakken die bestonden deden mee aan deze rage, want het was uiteraard van belang dat ook jóuw logo tussen alle andere speldjes te zien was. Bij veel producten in de supermarkt waren ook gratis speldjes te steekverzamelen, meestal in hele series zoals auto’s, sprookjes of populaire voetballers. Ze konden bewaard worden in speciale mappen met daarin enkele dikke, kussenzachte pagina’s, waar de steekspeldjes in één van de honderden voorgeprikte gaatjes konden worden gestopt.

Uiteraard bleef de Efteling niet achter en dus verschenen er ook speciale Efteling-speldjes. Het speldje op de 3e foto bevat de tekst ‘De Efteling 150 h.a. (hectare) Levensvreugde’. Het park bracht dit speldje in meerdere kleuren uit: blauw, rood, groen, wit en zwart. Hetzelfde gold voor het identieke speldje dat een jaar later verscheen in 1967, met de tekst ‘De Efteling 15 jaar Kindervreugde’. Het speldje op de 5e foto is een afbeelding van de Suske & Wiske albumcover van ‘De Efteling-Elfjes’. Dit is overigens geen uitgave van de Efteling maar één van de speldjes die behoort tot een grote serie Suske & Wiske-speldjes die in 1989, die speelgoedketen De Speelboom uitgaf.

• 

• 

• 

• 

• 

Pins van De Vijf Zintuigen

Maar even terug naar de moderne pins: ook De Vijf Zintuigen zit op dit gebied niet stil. In de afgelopen jaren hebben we meerdere pins uitgebracht, waarvan de oplage sterkt varieert. Vanwege het 10-jarig bestaan van de site brachten we onze allereerste pin met een oplage van 200 stuks uit. De tweede en derde pin (zie foto’s hieronder) kwamen tegelijk uit tijdens de Benefietdag op 14 oktober 2012. De oplage was 300 sets en was binnen 20 minuten uitverkocht… De grote pin met goudkleurig schild in het midden verscheen rond de nieuwe opzet van onze site en had ook een oplage van 350 stuks.

De Pubquiz-pin uit 2019 had slechts een oplage van 120 stuks en was alléén voor alle deelnemers die deelnamen aan deze quiz. De pin met de bokkenhoorns verscheen op 1 maart 2020 wegens het 20-jarig jubileum van Villa Volta Web / De Vijf Zintuigen in een oplage van 350 stuks. Deze was te koop na afloop van het jubileum-event. En daarnaast was er op die dag nóg een pin te zien… maar die is puur en alleen gemaakt voor het Vijf Zintuigen-team in een oplage van 30 stuks.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Tot zover de duik in de historie van Efteling-souvenirs waaraan je je lelijk kunt prikken… Doornroosje zou er bijna jaloers op worden. Ondertussen zijn we ruim 416 officiële Efteling-pins verder… en ondanks dat de officiële PinParade-dagen niet meer bestaan, brengt de Efteling nog steeds pins uit bij bijzondere gebeurtenissen. Er valt dus nog volop te verzamelen!

Bekijk voor onze beschikbare pins in de webshop.

---

Video: Winter Efteling in 2000

Video van de Winter Efteling in het jaar 2000 uit eigen archief! We maken in rondje door de Efteling van toen. Maak bijvoorbeeld een ritje in de pagode en ontdek allerlei verschillen met nu!

Uit het archief: Winter Efteling 8 januari 2000

---

Video: Making of: Efteling on Ice

Making of Efteling on Ice, uitgezonden op Omroep Brabant op 9 september 2001. In samenwerking met Holiday on Ice produceert de Efteling een ijsshow in het park in een grote tent op de speelweide. In de making of krijgen we een blik achter de schermen met diverse interviews over de totstandkoming van de show.

Uit het archief: Making of Efteling on Ice (2001)

---

Pubquiz Puzzel

Sinds 2017 organiseert De Vijf Zintuigen jaarlijks een groots opgezette Efteling Pubquiz. Onlangs was de 4e editie in het Carrouseltheater en de eerste voorbereidingen voor jubileumeditie nummer 5 zijn al begonnen! Tijdens deze Week van de Nostalgie vind je hier één van de puzzel-opgaven. Succes met puzzelen met deze FOTORONDE… de antwoorden krijg je aan het einde van deze Week!

---

Wonder 1996

Sinds 1994 brengt de Efteling het blad ‘Wonder’ uit, speciaal bedoeld voor iedereen die op de hoogte wil blijven van al het nieuws dat de Wereld vol Wonderen te bieden heeft. Tijdens deze Week van de Nostalgie geven we iedereen de gelegenheid de eerste 7 Wonders die ooit verschenen volledig door te kunnen bladeren en te lezen! Vergeet daarbij niet je geluid aan te zetten, zodat je écht het idee krijgt te bladeren door een stukje Efteling-historie…

DISCLAIMER:
voor alle door ons gemaakte foto’s, afbeeldingen en video op deze pagina geldt dat ze niet mogen worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
hetzij elektronisch, mechanisch, door print-outs, kopieën, of op welke manier dan ook,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van De Vijf Zintuigen.
© De Vijf Zintuigen 2020